Rozwój pracowników w organizacji – metody i narzędzia

Co zyskują firmy, które rozwijają swoich pracowników i czy mogą liczyć na zwrot z takiej inwestycji? Z jakich metod i narzędzi warto korzystać, aby korzyść odniosły obie strony – pracownik i pracodawca?  

• Inwestowanie w rozwój pracowników – czy to naprawdę konieczne?
• 5 powodów, dla których warto rozwijać pracowników
• Nowoczesne metody rozwoju pracowników organizacji
• Narzędzia rozwoju pracowników w organizacji

Inwestowanie w rozwój pracowników – czy to naprawdę konieczne? 

Współcześni pracownicy są lepiej wykształceni niż kiedykolwiek w historii, ale aż połowa ludzi na świecie wykonuje pracę niezgodną ze swoimi wyuczonymi kwalifikacjami. W badaniu Workforce Institute większość pracowników z pokolenia Z przyznaje, że szkoła nie przygotowała ich do wymagań rynku pracy. Co więcej, od co najmniej kilku lat obserwujemy pogłębianie luk kompetencyjnych – aż 90% pracodawców napotkało trudności w znalezieniu pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami.  

Wobec takich wyzwań, inwestycje w rozwój pracowników stają się koniecznością. Co więcej, procesy szkoleniowo-rozwojowe powinny stanowić część strategii rozwoju oraz element wewnętrznej kultury organizacyjnej. Podejście zorientowane na rozwój i uczenie zapewni firmom większą odporność wobec pogarszającej się sytuacji gospodarczej oraz innych, nieprzewidzianych okoliczności zewnętrznych i wewnętrznych. Potwierdzają to badania McKinsey, z których wynika, że organizacje, które dbają o rozwój pracowników, 2.4 razy częściej osiągają cele wydajnościowe. To jednak nie jedyny powód, dla którego warto inwestować w rozwój swoich pracowników i liderów.

5 powodów, dla których warto rozwijać pracowników

Według raportu World Economic Forum, 81% badanych firm planuje wykorzystywać naukę i szkolenia w miejscu pracy jako kluczową strategię realizacji swoich celów biznesowych. Czy to jedynie trend, czy można wykazać związek pomiędzy rozwojem pracowników a wynikami finansowymi? I jakie realne korzyści przynosi organizacji inwestowanie w rozwój?  

Rozwój pracowników a wzrost wydajności 

Zarządzanie wydajnością to jedno z największych wyzwań współczesnych liderów. Szybko zmieniające się potrzeby rynku i klientów, nieprzewidziane okoliczności i niepewna przyszłość wymagają nieustannego wspierania pracowników w dostosowaniu się do trudnych warunków pracy. Właściwie zaprojektowane programy szkoleniowe i ustawiczne uczenie się pomagają pracownikom nie tylko lepiej wykonywać ich codzienną pracę, ale także szybciej adaptować się do nowej rzeczywistości. To przekłada się na lepszą jakość i wydajność, a w rezultacie – lepsze wyniki finansowe firmy.  

Rozwój pracowników a wyższa retencja 

Niska retencja, a więc mała zdolność organizacji do zatrzymania pracowników na pokładzie, niesie za sobą poważne konsekwencje, w tym: 

Z Workplace Learning Report wynika, że aż 94% pracowników dłużej pracowałoby dla pracodawcy, który zainwestowałby w ich rozwój. Według raportu Gartner z 2023 roku jednym z trzech najważniejszych powodów rezygnacji z pracy jest brak możliwości rozwoju, a w innym raporcie 60% badanych wskazało, że wybrałoby pracę z dużymi możliwościami rozwoju zawodowego zamiast takiej, która zapewnia regularne podwyżki. Dobrze dopasowana do potrzeb strategia rozwojowo-szkoleniowa może skutecznie zatrzymać pracowników w organizacji, zwiększając konkurencyjność organizacji na rynku pracy i przyciągnąć do niej największe talenty.  

Rozwój a skuteczna rekrutacja 

Brak odpowiednio wykwalifikowanej siły roboczej stanowi jedno z największych przeszkód dla rozwoju firm. Organizacje, które chcą przyciągnąć do siebie najlepszych specjalistów i liderów, prześcigają się w zapewnianiu im atrakcyjnych benefitów oraz dbają o każdy aspekt zatrudnienia, kształtując w ten sposób pozytywne doświadczenia pracowników (ang. Employee Experience). Stały dostęp do szkoleń i inwestowanie w rozwój mają tu kluczowe znaczenie. Po pierwsze, podnoszą wartość organizacji w oczach kandydatów. Po drugie, wewnętrzne procesy szkoleniowe ułatwiają i podnoszą efektywność rekrutacji wewnętrznych – kandydaci awansujący w ramach tej samej organizacji są bardziej skuteczni i nie wymagają długiego okresu wdrożenia.  

Rozwój a większa konkurencyjność  

Według OECD w następnej dekadzie, za sprawą rozwoju nowoczesnych technologii, aż 1.1 miliarda miejsc pracy ulegnie przekształceniu. Będzie to wymagało całkowitej zmiany (reskilling) lub podniesienia kompetencji (upskilling) pracowników, a odpowiedzialność za te procesy będzie leżała także po stronie pracodawców. Zmiany dzieją się na naszych oczach, czego przykładem jest ostatnia rewolucja w zakresie AI. Firmy, które nie podążają za rozwojem nowoczesnych technologii, ale także zmieniających się potrzeb klientów, pozostają w tyle, pozwalając wyprzedzić się konkurencji. Eksperci podkreślają jednak, że samo wdrożenie zmian nie wystarczy i prowadzi do powstania kolejnych luk kompetencyjnych. Jedynym rozwiązaniem jest regularne rozwijanie i szkolenie pracowników.  

Rozwój a większe zaangażowanie pracowników 

Zaledwie 22% pracowników na świecie jest w pełni zaangażowanych w swoją pracę. Badania pokazują, że pracownicy są zestresowani, a często wypaleni. Główne przyczyny to nadmiar obowiązków i środowiska zawodowe, które nie sprzyjają zdrowiu psychicznemu oraz okoliczności zewnętrzne (najpierw pandemia, teraz kryzys). Inwestowanie w rozwój pracownika daje mu poczucie bezpieczeństwa i pewność, że może wykonywać swoją pracę bardziej efektywnie, a jego nieustannie wzmacniane i rozwijane kompetencje, pozwolą mu poradzić sobie w każdej sytuacji.  

Nowoczesne metody rozwoju pracowników w organizacji   

Przez rozwój pracownika rozumiemy wszelkie działania, które podnoszą jego zakres wiedzy i umiejętności. Mogą być one inicjowane, planowane i realizowane przez pracodawcę lub za jego zgodą. Według Kodeksu Pracy pracodawca może udzielić pracownikowi urlop szkoleniowy lub wyrazić zgodę na uczenie się w godzinach pracy. Za realizację procesów rozwojowych, ich koordynację i nadzór nad nimi odpowiadają działy personalne i/lub działy szkoleniowo-rozwojowe (L&D, ang. Learning&Development). Odpowiedzialność za rozwój pracowników spoczywa jednak na całej organizacji, w tym przede wszystkim kadrze zarządzającej.  

Wybór metody rozwijania pracowników zależy od przyjętej strategii, budżetu szkoleniowego, możliwości pracodawcy i potrzeb pracowników. Można je dowolnie łączyć, a różnorodność form zapewni jeszcze większą skuteczność działań.

Szkolenia stacjonarne i online  

To najbardziej znana, rozpowszechniona i oczywista metoda rozwijania pracowników w każdej organizacji. Zakłada ona przyswajanie wiedzy na podstawie przygotowanych wcześniej materiałów w różnej formie, a ich zakres powinien wynikać ze zbadanych wcześniej potrzeb i celów szkoleniowych oraz aktualnego poziomu wiedzy uczestników.  

Do niedawna najpopularniejsze były szkolenia stacjonarne i „on the job”, cenione za bezpośredni kontakt uczniów z trenerem i możliwość nawiązania relacji pomiędzy uczestnikami. Rozwój nowoczesnych technologii, przyspieszony przez pandemię oraz ograniczenia z nią związane, skierowały uwagę pracodawców w stronę szkoleń online. Okazało się, że mogą one z powodzeniem uzupełniać ofertę szkoleniową, a nawet stanowić jej podstawę. Przemyślane i doskonale zaprojektowane narzędzia rozwoju pracowników dają pracownikom i pracodawcom szereg możliwości. Do najpopularniejszych i najbardziej skutecznych należą: 

Niewątpliwą przewagą e-learningu jest możliwość uczenia się w każdym miejscu, o każdej porze i na dowolnym urządzeniu. 

Społeczne uczenie się  

Tzw. social/collaborative learning (społeczne uczenie się) jest wykorzystywane bardziej lub mniej świadomie w każdej organizacji i opiera się na relacjach pomiędzy pracownikami. To nic innego jak wzajemne uczenie się, stanowiące 20% całej pozyskiwanej przez pracownika wiedzy (wg modelu 70-20-10). Jego ogromny potencjał wykorzystuje coraz więcej firm, nadając temu procesowi bardziej formalne ramy. Pracodawcy mogą zapewnić pracownikom więcej możliwości kontaktu i okazji do nawiązania relacji zawodowych i prywatnych, dostarczając im odpowiednie narzędzia rozwojowe (platformy rozwojowe, chaty, wewnętrzne social media, spotkania online i offline, webinary).

Coaching i mentoring   

Coaching jest uznawany jedną z najskuteczniejszych metod rozwoju, bo pozwala rozwinąć potencjał pracownika i osiągnąć cele zawodowe poprzez zadawanie odpowiednich pytań, bez sugerowania odpowiedzi. Jego siłą jest znalezienie własnej drogi rozwiązania problemów oraz odkrycie wewnętrznych zasobów do pokonywania zawodowych trudności.  

Mentoring, zawiera w sobie elementy coachingu, a dobry mentor buduje z pracownikiem relację opartą na zasadach uczeń-mistrz. Dzięki temu udzielany przez niego feedback wzmacnia i rozwija pracownika, co pozwala mu jeszcze lepiej wykonywać swoje obowiązki.  

Do niedawna coaching i mentoring były kojarzone z metodami przeznaczonymi wyłącznie dla liderów i wyższej kadry menadżerskiej. Eksperci zauważają jednak, że w zwinnych organizacjach obie formy powinny stanowić stały element rozwoju wszystkich pracowników. Współczesne modele zarządzania muszą zostać dostosowane do mało przewidywalnej rzeczywistości biznesowej, w której nie ma oczywistych odpowiedzi. Liderzy przestają być ekspertami, a stają się coachami i inspiratorami, motywującymi do szukania coraz bardziej innowacyjnych rozwiązań.

Narzędzia rozwoju pracowników w organizacji     

Skuteczny rozwój pracowników wymaga zastosowania odpowiednich narzędzi – prostych, intuicyjnych i możliwych do zastosowania w dowolnej skali, aby móc w ten sposób motywować i wspierać osoby na wszystkich szczeblach organizacji. Do najbardziej efektywnych należą indywidulane plany rozwoju, platformy szkoleniowe i nowoczesne bazy wiedzy. 

Indywidualne plany rozwoju  

Jednym z najprostszych, a jednocześnie najbardziej skutecznych narzędzi rozwoju pracownika są indywidualne plany rozwoju (IPR). Znane w większości dużych organizacji, z powodzeniem mogą zostać wdrożone w mniejszych firmach. Narzędzie to wymaga współpracy pomiędzy pracownikiem, jego przełożonym i działem HR/L&D. Wszystkie strony muszą wypracować porozumienie, w którym połączą indywidualne cele rozwojowe, cele wydajnościowe i cele strategicznymi firmy. Warto oprzeć się tu na wspomnianym modelu 70-20-10, który zakłada, że pracownik 70% wiedzy czerpie z doświadczeń związanych z pracą, 20% z interakcji z innymi, a 10% z formalnych szkoleń. IPR-y wspierają budowanie kultury uczenia się i motywują pracowników do przejęcia inicjatywy za własny rozwój.  

Platformy szkoleniowe jako skuteczne narzędzie rozwoju pracownika  

Platformy szkoleniowe są obecnie jednym z najskuteczniejszych narzędzi, pozwalających dostarczyć szkolenia e-learningowe – spersonalizowane i dopasowane do potrzeb wszystkich pracowników w firmie. Demokratyzacja szkoleń jest jednym z ważniejszych elementów motywacyjnych. Zastosowanie nowoczesnych technologii umożliwia objęcie systemowym rozwojem wszystkich grup zawodowych, w tym tych dotychczas pomijanych lub marginalizowanych w dostępie do szkoleń stacjonarnych, ze względu na charakter pracy (np. pracowników frontline).  

Platformy szkoleniowe, takie jak Dolineo, zapewniają pracownikom stały dostęp do wiedzy z różnorodnych obszarów m.in. menadżerskich, z zakresu bezpieczeństwa czy rozwoju osobistego. Klienci Dolineo doceniają bogatą bazę gotowych szkoleń, systematycznie aktualizowaną i uzupełnianą o nowe pozycje. Chętnie też korzystają z intuicyjnego kreatora szkoleń, który pozwala im szybko opracować własny content i „ubrać go” w angażującą formę czy kreatorów testów, ankiet. Wbudowany moduł analityczny pozwala jeszcze lepiej dopasować narzędzia rozwoju do potrzeb pracowników i organizacji oraz śledzić postępy w nauce.

Nowoczesne bazy wiedzy    

Firmy nastawione na rozwój pracowników, które chcą budować kulturę organizacyjną opartą na uczeniu się, muszą zadbać o szeroki dostęp do wewnętrznych zasobów wiedzy. Nowoczesne narzędzia pozwalają zebrać pliki w różnych formatach, pogrupować je i posegregować tak, aby każdy pracownik mógł je łatwo znaleźć i z nich skorzystać na dowolnym urządzeniu. Najlepiej, jeśli taka ogólnodostępna baza wiedzy jest wbudowana w platformę szkoleniową, tak jak w przypadku bazy wiedzy Dolineo, dzięki czemu pracownik posiada dostęp do jednego uniwersalnego narzędzia do rozwoju. Szybkie wyszukiwanie pozwala zaoszczędzić czas, a także zachęca do samodzielnego szukania rozwiązań oraz informacji, co wspiera samorozwój.  

Współcześni liderzy nie stawiają sobie pytania, czy inwestować w rozwój pracowników, ale jak robić to mądrze i które działania przyniosą najlepszy skutek. Nie ma jednej dobrej odpowiedzi na to pytanie. Tak jak nie ma jednej skutecznej metody nauki. Korzystanie z właściwych narzędzi może jednak wznieść nauczanie w organizacji na wyższy poziom, wspierając pracowników w osiąganiu celów. Biznesowych i rozwojowych.