Wypadki przy pracy – raport GUS za rok 2020

W marcu GUS opublikował raport zawierający wstępne dane za rok 2020 dotyczące wypadków przy pracy(1). Co się zmieniło w stosunku do ubiegłego roku?

Pandemia a wypadki przy pracy

Rok 2020 upłynął pod znakiem rozprzestrzeniającego się po całym świecie wirusa SARS-CoV-2. Pandemia z pewnością wpłynęła na większość dowolnych wskaźników statystycznych – te dotyczące wypadków przy pracy nie mogą być wyjątkiem. Zamknięte zakłady pracy, mniej pracowników w firmach, przejście na tryb zdalny w branżach, gdzie było to możliwe. Można śmiało założyć, że takie warunki wpłynęły na obniżenie statystyk wypadkowych. Czy tak rzeczywiście się stało?

Wskaźniki wypadkowości – rok 2020

Oto garść faktów pochodzących z raportu GUS (1).

W 2020 r. zgłoszono o 24,6% mniej osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy niż w 2019 r.
Zmniejszył się również wskaźnik wypadkowości (liczba osób poszkodowanych przypadająca na 1000 pracujących). W roku 2019 wynosił 6,15, natomiast rok 2020 to spadek do wartości 4,62.

Mniej osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy i mniejszy wskaźnik wypadkowości

Jak wyglądają statystyki za rok 2020 dla różnych rodzajów wypadków przy pracy?

Zmniejszyła się liczba osób poszkodowanych w wypadkach ciężkich (o 4,9% w odniesieniu do 2019 r.).
Zmniejszyła się liczba osób poszkodowanych w wypadkach z innym skutkiem (w tym lekkich) – o 24,7% w porównaniu do 2019 r.
W porównaniu do roku 2019 o 0,1% zwiększyła się liczba osób poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych.

Wypadki ciężkie – spadek o 4,9%, wypadki śmiertelne – wzrost o 0,1%, wypadki z innym skutkiem – spadek o 24,7%.

Wypadki przy pracy ze skutkiem śmiertelnym

Statystyki potwierdzają przypuszczenia: w pandemicznym 2020 roku liczba poszkodowanych spadła prawie o ¼. Zwróciliśmy jednak uwagę na jeden wskaźnik, który nie tylko nie zmalał, ale nawet wzrósł: jest to liczba poszkodowanych pracowników w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym. Warto zatrzymać się na chwilę i zastanowić: dlaczego wskaźniki dla wypadków ciężkich oraz o innym skutku spadają, natomiast liczba ofiar wypadków śmiertelnych utrzymuje się na takim samym, a nawet nieco wyższym poziomie? To dobry moment na refleksję nad tym, jak często w pracy dochodzi do zdarzeń wypadkowych o poważnych konsekwencjach. A także nad tym, jaki stosunek do bezpieczeństwa mają sami pracownicy.

Rachunek sumienia z bhp

Oczywiście, wszyscy znamy zasady bezpieczeństwa. Regulacje prawne wymagają, aby pracodawca zagwarantował pracownikom dostęp do wiedzy z zakresu bhp poprzez obowiązkowe szkolenia. Mimo wszystko mamy tendencję do bagatelizowania sytuacji potencjalnie wypadkowych. O wysuniętą nisko nad podłogą szufladę łatwo się potknąć, ale czy zwrócimy na to uwagę współpracownikowi, który ją otworzył, ale nie zamknął? Zbyt często zakładamy, że „nic się nie stanie” – i faktycznie, w większości przypadków udaje się „na szczęście” uniknąć najgorszego. Ale czy na szczęście zawsze możemy liczyć?

Wypadki przy pracy: jeden na trzysta

Statystyki potwierdzają, że wypadki skutkujące tragedią zdarzają się rzadko: osoby poszkodowane w wypadkach śmiertelnych stanowią najmniejszy odsetek wszystkich osób poszkodowanych (0,3% w 2020 r. (1)). Jednak badania nad wypadkami przy pracy pokazują jeszcze inną prawidłowość. Oszacowano, że z 330 zdarzeń tego samego rodzaju, przytrafiających się tej samej osobie, 300 nie powoduje żadnego urazu(2). Oznacza to, że każdy wypadek jest poprzedzony wieloma podobnymi wydarzeniami, które nie przynoszą bolesnych konsekwencji. To może uśpić naszą czujność. Sęk w tym, że nie wiemy, kiedy nastąpi ten 301 raz… Aby skutecznie dbać o bezpieczeństwo swoje i współpracowników, warto reagować na każde zdarzenie, które może być potencjalnie niebezpieczne.

Człowiek – przyczyna wypadków przy pracy

Wróćmy jeszcze do aktualnych statystyk. Z analiz GUS wynika, że najczęstszą przyczyną wypadków (aż 60,8% wszystkich zdarzeń) było nieprawidłowe zachowanie się pracownika. W świetle takich danych trudno mówić o tym, że „wypadki chodzą po ludziach” – to my sami je powodujemy. „Nieprawidłowe zachowanie” to brak koncentracji, pośpiech, ale też nieznajomość przepisów, brak nawyku stosowania zasad bhp albo wręcz ich lekceważenie. Jak możemy zmniejszać udział czynnika ludzkiego, a tym samym ograniczyć liczbę wypadków przy pracy? Metoda jest jedna: kształtowanie kultury bezpieczeństwa w firmie.

Z analiz GUS wynika, że najczęstszą przyczyną wypadków (aż 60,8% wszystkich zdarzeń) było nieprawidłowe zachowanie się pracownika.

Kultura bezpieczeństwa – cel strategiczny firmy

Kultura bezpieczeństwa to postawa, która powinna udzielać się wszystkim pracownikom. Jej istotą jest troska o zdrowie i życie ludzkie – nie wyłącznie realizacja wymogów bhp. Wiąże się z nią świadomość zagrożeń i przyjmowanie odpowiedzialności za swoje decyzje – a także za bezpieczeństwo własne i współpracowników. Badania pokazują, że im wyższy poziom kultury bezpieczeństwa w organizacji, tym niższa częstotliwość wypadków przy pracy. Właśnie dlatego pracodawcom powinno zależeć na budowaniu określonych wzorców i postaw, które pracownicy będą przyjmować w trosce o własne bezpieczeństwo. Poniżej podpowiadamy, jak kształtować kulturę bezpieczeństwa w firmie.

1. Najpierw szkolenie bhp

Szkolenia bhp to nie tylko obowiązek prawny – bezpieczeństwo to po prostu ważny aspekt codziennej pracy. Dlatego warto mieć pewność, że wszyscy pracownicy znają obowiązujące przepisy. Wdrożenie planu szkoleń bhp przy wykorzystaniu nowoczesnych platform e-learningowych, takich jak Dolineo, daje gwarancję, że szkolenie bhp przejdą wszyscy pracownicy. Raporty dają dostęp do informacji, czy dany pracownik ukończył szkolenie i z jakim wynikiem zaliczył test sprawdzający wiedzę z tej tematyki. Dodatkowo możemy kontrolować przebieg planu szkolenia, wysyłając pracownikom przypomnienia o konieczności jego ukończenia. A samo szkolenie bhp dostępne na Dolineo? Zadbaliśmy o jego atrakcyjną formę oraz wiele praktycznych case studies, dzięki czemu użytkownik może lepiej zrozumieć omawiane zagadnienia, a potrzebną wiedzę przyswaja chętniej i bardziej efektywnie. Nie mniej ważne jest to, że treści zawarte w naszym szkoleniu bhp są na bieżąco aktualizowane. Tutaj przygotowaliśmy odpowiedzi na kluczowe pytania, które dotyczą skorzystania z naszego szkolenia. Natomiast tutaj znajdziesz dużo więcej szczegółów dotyczących naszych szkoleń bhp oraz informacje, jak uruchomić szkolenie dla Twoich pracowników.

2. Potem szlifowanie kultury bezpieczeństwa

Wszyscy pracownicy przeszli szkolenie bhp. Czy to wystarczy? Jak wzmocnić dobre nawyki i uwrażliwić pracowników na kwestie bezpieczeństwa? Ważnym narzędziem są dodatkowe szkolenia, które uświadamiają potrzebę reagowania w niebezpiecznych sytuacjach i wskazują na postawę odpowiedzialności jako wzór działania. Z taką myślą stworzyliśmy szkolenie Kultura bezpieczeństwa – jak ją kształtować? – dostępne na Dolineo. Na przykładach z życia wziętych tłumaczymy zagadnienia związane z bezpieczeństwem, a ćwiczenia decyzyjne skłaniają do refleksji nad właściwym postępowaniem. Więcej o samym szkoleniu dowiesz się tutaj.

Wspólna troska o bezpieczeństwo

Teraz, kiedy doświadczamy odmrażania gospodarki, luzowania pandemicznych obostrzeń, często wracamy do biur i zakładów pracy. Może warto udostępnić pracownikom szkolenie, które przypomni, jak ważne jest wprowadzanie w życie zasad bhp i troska o wzajemne bezpieczeństwo? Postarajmy się, aby statystyki wypadkowe podsumowujące ten rok były niskie jak nigdy wcześniej.

Jeśli Twoja firma nie posiada jeszcze dostępu do platformy szkoleniowej, warto przetestować Dolineo, które oferuje wszystkie wspomniane możliwości. Przez 14 dni bezpłatnego okresu próbnego sprawdzisz, jak ta platforma może pomóc pogłębić wiedzę i świadomość Twoich pracowników w zakresie bezpieczeństwa.

Kliknij tutaj, aby otrzymać dostęp i wypróbować Dolineo bez zobowiązań!