Relacje interpersonalne czyli o typach relacji interpersonalnych

Gdy kierujesz zespołem wypełniasz ogrom obowiązków: przypisujesz zadania, delegujesz odpowiedzialność, ustalasz priorytety, wspierasz i wyznaczasz kierunek działania, oceniasz wydajność, ale nade wszystko budujesz zespół. Nie od dziś wiadomo, że w pracy najbardziej liczą się ludzie, z którymi pracujesz. Co jednak warunkuje to, czy Twój zespół będzie efektywny? To relacje interpersonalne często wiele mieszają w firmach.

Relacje interpersonalne wg Granta

Wiemy, że ludzie, którzy odnoszą sukcesy w życiu zawodowym, łączą w sobie motywację, zdolności i możliwość. Oznacza to, że gdy chcemy odnieść sukces musimy połączyć ciężką pracę, talent i szczęście. Jednak, to może nie wystarczyć. Według Adama Granta, najmłodszego profesora psychologii w Wharton Business School w Pensylwanii, jest jeszcze jeden niezbędny składnik: sposób, w jaki podchodzimy do relacji z innymi ludźmi.

Wzajemność, czyli stosunek brania do dawania, to jeden z najważniejszych czynników, które wpływają na pracę zespołu. Kiedy wchodzimy w jakiekolwiek interakcje na gruncie zawodowym, musimy wybrać, czy chcemy próbować zdobyć jak najwięcej wartości dla siebie, czy też oddawać ją innym. Jednocześnie nie myśląc o tym, czy otrzymamy coś w zamian, lub przeciwnie, za każdym razem oczekiwać odwzajemnienia przysług. Relacje interpersonalne spotykane w środowisku pracy wg Granta dzielimy na trzy typy:

Typ biorcy – pracownik, który chce dostawać od innych więcej, niż sam oferuje. Stawia własne potrzeby na pierwszym miejscu, chce dla siebie jak najlepiej i niekoniecznie dostrzega potrzeby innych ludzi. Warto jednak wiedzieć, że najczęściej taka strategia wynika z zapobiegliwości i ostrożności, a nie z egocentrycznych pobudek. Coś na zasadzie: nikt się o mnie nie zatroszczy, to muszę zadbać o siebie sam(a).

Typ dawcy – zaprzeczenie typu biorcy, pracownik, który chce dawać innym więcej niż sam dostaje, empatyczny, wspierający i zawsze do dyspozycji

Typ rewanżysty – pracownik zorientowany na sprawiedliwą wymianę przysług, hołduje zasadzie „coś za coś”, chętnie pomaga, ale oczekuje rewanżu i jest gotowy odwdzięczyć się za okazaną pomoc.

Co daje taka wiedza?

Pewnie, zastanawiasz się jakim typem pracownika jesteś. Po głowie może chodzić Ci jeszcze jedno pytanie: „Jakie praktyczne korzyści może dać mi ta wiedza?”. Znając typy relacji interpersonalnych w Twoim zespole, jesteś w stanie przewidzieć zachowania poszczególnych jego członków. Możesz również budować swój zespół dobierając osoby, w taki sposób, aby w jak największym stopniu przyczyniały się do wspólnego sukcesu.

Adam Grant w bardzo interesujący sposób charakteryzuje wymienione typy pracowników i wysnuwa zaskakujący wniosek: najlepszym typem pracownika, jest typ dawcy. Choć jeśli bierzemy pod uwagę wskaźniki produktywności (np. ilość zrealizowanych projektów, czy nowych rozwiązań) to jest również najmniej produktywny.

Mimo wszystko, im częściej pracownicy pomagają sobie wzajemnie, dzielą się wiedzą i uskuteczniają mentoring, tym lepiej funkcjonuje organizacja. I to w każdym możliwym aspekcie (większe zyski, satysfakcja klientów, zatrzymanie dobrych pracowników w firmie).

Zapisz się do Newslatte Dolineo
i odbierz podwójny BONUS

Otrzymasz bezpłatnie dwa przewodniki oraz co dwa tygodnie esencję dotyczącą świata HR w Polsce i na świecie, wykorzystania narzędzi L&D w firmach, onboardingu, feedbacku i oceny pracowniczej.

SMART jest administratorem Twoich danych. Szczegółowe informacje w Polityce prywatności
i Regulaminie. Przejście dalej jest potwierdzeniem zapoznania się i akceptacją warunków Regulaminu.

Jak to działa?

Według Granta, to jakie jest nasze nastawienie do relacji ze współpracownikami, predysponuje nasz wybór metody odnoszenia sukcesu. Natomiast nasz sposób na osiągnięcie sukcesu wpływa na to, jak jesteśmy postrzegani przez naszych współpracowników. Innymi słowy, jeśli sukces osiąga biorca, możemy założyć, że ktoś na tym ucierpiał lub stracił. Gdy sukces osiąga dawca,
z jego sukcesu cieszą się wszyscy, bo najpewniej na drodze do tegoż sukcesu pomógł całkiem sporej grupce osób.

A co z rewanżystami? Grant stwierdza, że większość ludzi to właśnie rewanżyści, którzy mimo, że skłonni do dawania, skrupulatnie kalkulują bilans zysków i strat własnych wysiłków, włożonych w pomoc innym. Taka postawa na dłuższą metę się nie sprawdza. Prędzej czy później współpracownicy orientują się, że rewanżyście niekoniecznie chodzi o obopólne korzyści.
Niezdrowa atmosfera, którą wprowadza, dokumentnie przegrywa z aurą pozytywnego myślenia i wsparcia jaką roztacza wokół siebie dawca.

Jednak jest również faktem, że rewanżyści to pracownicy, którzy łatwo dostosowują się do panujących warunków, jeśli więc połączymy dawców i rewanżystów w jednym zespole, otrzymamy całkiem efektywną i pozytywną mieszankę.

Klucz do sukcesu

W tym miejscu możesz śmiało stwierdzić: „To nie może być, aż takie proste” i masz rację. Nie wystarczy zatrudnić samych dawców do swojego zespołu, bo to pod wieloma względami jest niewykonalne. Kluczem do sukcesu, według Granta, jest pozbycie się biorców, bo to, właściwie w każdej sytuacji, przyczyni się do ogólnego zespołowego dobra.

Wyobraź sobie sytuację, że zatrudniasz biorcę do zespołu złożonego głównie z dawców. Okaże się, że dawcy powoli zaczną się wykruszać, bo stwierdzą, że nie chcą pomagać tym, którzy taką pomoc wykorzystują do swoich indywidualnych celów.

Z kolei weźmy sytuację, gdy do zespołu biorców angażujesz pracownika dawcę. Większość z pewnością pomyśli: „Rewelacja. Ta osoba wykona za nas całą pracę”. Obie sytuacje skończą się zespołowym fiaskiem, lub w najlepszym przypadku, bardzo ciężką pracą nad relacjami między współpracownikami.

Co więc masz zrobić? Jak zbudować dobry zespół?

Daj szansę dawcom na rozwinięcie skrzydeł, zapewnij takie warunki, aby poczuli się jak ryby w wodzie i pokazali na co ich stać. Ustal na samym początku, że proszenie o pomoc i jej dawanie jest wartością pożądaną w Twoim zespole.
Chroń dawców przed wypaleniem (dawanie z siebie jak najwięcej z korzyścią dla innych, a pomijanie sobie i swoich obowiązków jest bardzo wyczerpujące).
Zapewnij warunki przyjazne rozwojowi, spełnianiu własnych ambicji.
Stwórz kulturę pomagania sobie nawzajem, a zmienisz to, w jaki sposób Twój zespół postrzega sukces. Zamiast współzawodnictwa, pojawi się chęć współdziałania i przyczyniania się do wspólnego sukcesu. Brzmi dobrze?

Stwórz kulturę pomagania sobie nawzajem, a zmienisz to, w jaki sposób Twój zespół postrzega sukces.

Co więc masz zrobić? Jak zbudować dobry zespół?

Na koniec kilka porad opracowanych przez dr Jarosława Kulbata na podstawie książki Adama Granta pt. „Give and Take: A Revolutionary Approach to Success”:

Angażuj się w działania, bez których firma nie może funkcjonować, a które nie przynoszą splendoru i na co dzień nie dostrzegamy ich efektów.
Doceniaj współpracowników, dziękując im za ich trud czy zaangażowanie (zwłaszcza wtedy, gdy tego nie oczekują).
Reaguj na prośby o pomoc, zwłaszcza wtedy, gdy nie jest ona skierowana bezpośrednio do ciebie.
Podziel się wiedzą, jeśli możesz, z tym, kto jej potrzebuje.
Pomóż początkującym, na pewno tej pomocy potrzebują, choć niekoniecznie się do tego przyznają.
Poznaj ze sobą ludzi, którzy na tej znajomości skorzystają w przyszłości.
Wysłuchaj kogoś, kto tego potrzebuje.
Zaproponuj kawę czy herbatę współpracownikowi.